Pojedynczy twór przyrody ożywionej i nieożywionej lub ich skupienia o szczególnej wartości przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub krajobrazowej oraz odznaczający się indywidualnymi cechami, wyróżniającymi je wśród innych tworów, okazałych rozmiarów drzew, krzewy gatunków rodzimych lub obcych, źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe oraz jaskinie.

Od 15 listopada 2008 roku pomniki przyrody ustanawiane są wyłącznie w drodze uchwały rady gminy.
Obecnie przy tworzeniu pomników przyrody spośród drzew nie ma kryterium minimalnego obwodu, jakie było niegdyś stosowane.

Według GUS (2019) na koniec 2018 roku było w Polsce 35 020 pomników przyrody. Wśród nich 27 824 to pojedyncze drzewa, 4 454 grupy drzew, 744 aleje drzew, 1 131 głazy narzutowych, 295 skałki, 41 jaskinie i 531 pozostałe formy (w tym 93 krzewy, 5 jary oraz 163 źródła, wodospady i wywierzyska).

Twórcą pojęcia „pomnik przyrody” (niem. Naturdenkmal) jest niemiecki przyrodnik, podróżnik i geograf Alexander von Humboldt (1769-1859), który podczas swoich wypraw naukowych do Ameryki Południowej (1799-1804) opisał rosnące w Wenezueli olbrzymie drzewo z rodziny Mimosaceae zwane „Zamang” (Albizia saman), uważając je za najstarsze i najpotężniejsze w tym kraju, porównywał je z drzewem smoczym (Dracena draco) z okolicy Orotawy na Wyspach Kanaryjskich i nazwał „pomnikiem przyrody”.

Wykaz pomników przyrody w nadleśnictwie znajdziecie poniżej.